Szkoła Podstawowa w Ligocie Polskiej

ZASADY OCENIANIA WYPRACOWAŃ NA EGZAMINIE Z JĘZYKA POLSKIEGO

Zasady ogólne:
 
1.      Jeżeli wypowiedź w całości jest nie na temat, egzaminator oceni ją na 0 punktów.
2.      Jeżeli w wypowiedzi uczeń w ogóle nie odwołał się do treści lektury obowiązkowej wskazanej w poleceniu, za całą wypowiedź egzaminator przyzna 0 punktów.
3.      Jeżeli wypowiedź jest nieczytelna, egzaminator oceni ją na 0 punktów.
4.      Jeżeli wypowiedź nie zawiera w ogóle rozwinięcia (np. uczeń napisał tylko wstęp), egzaminator przyzna 0 punktów w każdym kryterium.
5.      Jeżeli wypowiedź zawiera 180 słów lub mniej, jest oceniana wyłącznie w kryteriach: realizacji tematu wypowiedzi, elementów retorycznych oraz kompetencji literackich i kulturowych. W pozostałych kryteriach należy przyznać 0 punktów.
6.      Jeżeli wypowiedź jest napisana niesamodzielnie, np. zawiera fragmenty odtworzone z podręcznika, zadania zawartego w arkuszu egzaminacyjnym lub innego źródła, w tym internetowego, lub jest przepisana od innego ucznia, wówczas egzamin z języka polskiego, w przypadku takiego ucznia, zostanie unieważniony.
7.      W ocenie poprawności językowej nie bierze się pod uwagę błędów ortograficznych w wypowiedziach uczniów, którym przyznano takie dostosowanie warunków przeprowadzenia egzaminu, zgodnie z Komunikatem dyrektora Centralnej Komisji Egzaminacyjnej w sprawie szczegółowych sposobów dostosowania warunków i form przeprowadzania egzaminu ósmoklasisty w danym roku szkolnym.
8.      Zabronione jest pisanie wypowiedzi obraźliwych, wulgarnych lub propagujących postępowanie niezgodne z prawem. W przypadku takich wypowiedzi zostanie podjęta indywidualna decyzja dotycząca danej pracy, np. nie zostaną przyznane punkty za styl i język lub cała wypowiedź nie będzie podlegała ocenie.

 ZASADY OCENIANIA OPOWIADAŃ TWÓRCZYCH
Zasady oceniania
1. Realizacja tematu wypowiedzi
Oceniając wypowiedź ucznia w tym kryterium, należy rozważyć m.in., czy:
·         wypowiedź jest zgodna z formą wskazaną w poleceniu
·         w wypowiedzi ujęte zostały wszystkie kluczowe elementy tematu, np. czy uczeń w odpowiedni sposób odwołał się do lektury wskazanej w poleceniu
·         wypowiedź jest w całości na temat.
 
2 pkt ·         Forma wypowiedzi zgodna z formą wskazaną w poleceniu.
·         Wszystkie pozostałe elementy polecenia uwzględnione.
·         Wypowiedź w całości dotyczy problemu wskazanego w poleceniu.
1 pkt ·         Forma wypowiedzi zgodna z formą wskazaną w poleceniu.
·         Nieuwzględniony jeden element polecenia (inny niż forma). ORAZ/LUB
·         W pracy występują fragmenty niedotyczące problemu wskazanego w poleceniu.
0 pkt ·         Forma wypowiedzi niezgodna z formą wskazaną w poleceniu. ALBO
·         Nieuwzględnione co najmniej dwa elementy polecenia (inne niż forma).
Uwaga: jeżeli za wypowiedź przyznano 0 pkt w kryterium Realizacja tematu wypowiedzi, we wszystkich pozostałych kryteriach przyznaje się 0 pkt.
 
2. Elementy twórcze
Oceniając wypowiedź ucznia w tym kryterium, należy rozważyć m.in., czy:
·         narracja w opowiadaniu jest konsekwentnie prowadzona
·         wydarzenia są logicznie ułożone
·         fabuła jest urozmaicona, np. czy zawiera elementy typowe dla opowiadania, takie jak zwroty akcji, dialog, puenta
·         lektura wskazana w poleceniu została wykorzystana pobieżnie, czy w sposób ciekawy i twórczy.
 
5 pkt ·         Funkcjonalna narracja.
·         Logiczny układ zdarzeń.
·         Urozmaicona fabuła, w tym funkcjonalne wykorzystanie co najmniej 6 spośród następujących elementów: opis, charakterystyka bohatera, czas akcji, miejsce akcji, zwrot akcji, puenta, punkt kulminacyjny, dialog, monolog, retrospekcja.
·         Twórcze wykorzystanie treści lektury.
4 pkt Praca spełnia wszystkie wymagania na 3 pkt i niektóre na 5 pkt.
3 pkt ·         Funkcjonalna narracja.
·         Logiczny układ zdarzeń.
·         Prosta fabuła, w tym funkcjonalne wykorzystanie co najmniej 4 spośród następujących elementów: opis, charakterystyka bohatera, czas akcji, miejsce akcji, zwrot akcji, puenta, punkt kulminacyjny, dialog, monolog, retrospekcja.
2 pkt Praca spełnia wszystkie wymagania na 1 pkt i niektóre na 3 pkt.
1 pkt ·         Narracja częściowo funkcjonalna.
·         Dopuszczalne usterki w logicznym układzie zdarzeń.
·         Prosta fabuła.
0 pkt Praca nie spełnia co najmniej jednego wymagania określonego na 1 pkt.
 
 
 
3. Kompetencje literackie i kulturowe
Oceniając wypowiedź ucznia w tym kryterium, należy rozważyć m.in., czy:
·         uczeń wykorzystał znajomość lektury obowiązkowej wskazanej w poleceniu (a także innych tekstów – jeżeli polecenie tego wymagało) w sposób funkcjonalny, tzn. np. czy przywołał w pracy takie wydarzenia albo omówił takie wątki, które istotnie wspierają jego tok rozumowania albo dobrze ilustrują to, o czym pisze
·         uczeń, pisząc np. o wydarzeniach z danej lektury, nie popełnił błędów, np. nie pomylił imion postaci, nie przypisał postaciom cech, których nie posiadają, bądź nie wymyślił wydarzeń, których w lekturze nie ma.
 
2 pkt ·         Funkcjonalne wykorzystanie znajomości lektury obowiązkowej wskazanej w poleceniu (oraz innego tekstu literackiego lub tekstu kultury, jeżeli polecenie tego wymaga).
·         Poprawność rzeczowa.
1 pkt ·         Funkcjonalne wykorzystanie znajomości lektury obowiązkowej wskazanej w poleceniu (oraz częściowo funkcjonalne wykorzystanie innego tekstu literackiego lub tekstu kultury, jeżeli polecenie tego wymaga).
ALBO
Częściowo funkcjonalne wykorzystanie znajomości lektury obowiązkowej wskazanej w poleceniu (oraz funkcjonalne wykorzystanie innego tekstu literackiego lub tekstu kultury, jeżeli polecenie tego wymaga).
ALBO
Częściowo funkcjonalne wykorzystanie znajomości lektury obowiązkowej wskazanej w poleceniu (oraz częściowo funkcjonalne wykorzystanie innego tekstu literackiego lub tekstu kultury, jeżeli polecenie tego wymaga).
·         Dopuszczalne 1–2 błędy rzeczowe.
0 pkt Praca nie spełnia co najmniej jednego wymagania określonego na 1 pkt.
 
4. Kompozycja tekstu
Oceniając wypowiedź ucznia w tym kryterium, należy rozważyć m.in., czy:
·         kompozycja wypowiedzi jest zgodna z formą wskazaną w poleceniu, np. czy rozprawka zawiera wstęp, rozwinięcie i zakończenie, a list – zwrot do adresata, wstęp, rozwinięcie, zakończenie i zwrot pożegnalny
·         wypowiedź jest spójna, tzn. czy jest napisana w taki sposób, że łatwo się ją czyta dzięki np. jasnym powiązaniom wewnątrz zdań oraz między zdaniami i akapitami tekstu
·         wypowiedź jest logiczna, tzn. czy jest zbiorem uporządkowanych myśli
·         wypowiedź jest podzielona na odpowiednio wyodrębnione graficznie akapity, z których każdy stanowi logicznie zorganizowaną, zwartą całość.
 
2 pkt ·         Kompozycja zgodna z formą wypowiedzi.
·         Graficznie wyodrębnione akapity.
·         Dopuszczalna 1 usterka w zakresie spójności ALBO logiki wypowiedzi, ALBO podziału wypowiedzi na funkcjonalne akapity.
1 pkt ·         Kompozycja zgodna z formą wypowiedzi.
·         Graficznie wyodrębnione akapity.
·         Dopuszczalne łącznie 2–3 usterki w zakresie spójności ORAZ/ALBO logiki wypowiedzi.
0 pkt Praca nie spełnia co najmniej jednego wymagania określonego na 1 pkt.
 
 
 
5. Styl
Oceniając wypowiedź ucznia w tym kryterium, należy rozważyć m.in., czy:
·         styl wypowiedzi jest odpowiedni do jej treści i formy, tzn. np. czy uczeń nie napisał rozprawki, stosując słownictwo charakterystyczne dla stylu potocznego w odmianie mówionej
·         styl wypowiedzi jest jednolity, tzn. czy uczeń konsekwentnie posługuje się jednym, wybranym stylem, a jeżeli miesza różne style w wypowiedzi – to czy jest to uzasadnione (czy czemuś to służy).
 
2 pkt ·         Odpowiedni do treści i formy wypowiedzi.
·         Jednolity.
1 pkt Sporadyczne usterki w odpowiedniości ORAZ/LUB jednolitości stylu.
0 pkt Praca nie spełnia wymagań określonych na 1 pkt.
 
6. Język
Oceniając wypowiedź ucznia w tym kryterium, należy rozważyć m.in.:
·         czy uczeń poprawnie użył w wypowiedzi różnych rodzajów zdań i bogatej leksyki (np. frazeologizmów, wyrazów rzadziej używanych w języku polskim), czy też ograniczył się do najprostszych środków językowych
·         czy środki językowe, których użył uczeń, pozwalają mu zrealizować temat w sposób swobodny i precyzyjny, czy też pobieżny, sprawiający trudność w zrozumieniu tekstu.
W ocenie należy również uwzględnić liczbę wszystkich błędów językowych, które uczeń popełnił w wypowiedzi.
 
Oceniając język wypowiedzi, należy najpierw ocenić zakres użytych środków językowych, a następnie – ich poprawność. Ostateczną liczbę punktów ustala się na podstawie oceny obu tych aspektów wypowiedzi, zgodnie z poniższą tabelą.
 
Poprawność środków
 
Zakres środków Nie więcej niż 2 błędy językowe 3–4 błędy językowe 5–6 błędów językowych 7–9 błędów językowych 10 lub więcej błędów językowych
Szeroki zakres środków językowych, tzn.
·         zróżnicowana składnia
·         zróżnicowana leksyka, w tym np. bogata frazeologia, precyzyjne słownictwo,
umożliwiające pełną i swobodną realizację tematu. 4 pkt 3 pkt 2 pkt 1 pkt 0 pkt
Zadowalający zakres środków językowych, tzn. składnia i leksyka stosowne / odpowiednie do realizacji tematu. 3 pkt 2 pkt 1 pkt 0 pkt 0 pkt
Wąski zakres środków językowych, tzn. składnia i leksyka proste / ograniczone, utrudniające realizację tematu. 2 pkt 1 pkt 0 pkt 0 pkt 0 pkt
Przykładowo, za wypowiedź, w której uczeń użył zadowalającego zakresu środków językowych i popełnił 4 błędy językowe, należy przyznać 2 pkt w tym kryterium.
 
 
 
7. Ortografia
Oceniając wypowiedź ucznia w tym kryterium, należy uwzględnić liczbę błędów ortograficznych, które uczeń popełnił w wypowiedzi.
 
2 pkt Nie więcej niż 1 błąd ortograficzny.
1 pkt 2–3 błędy ortograficzne.
0 pkt 4 lub więcej błędów ortograficznych.
 
Uczniowie ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się
 
2 pkt Nie więcej niż 3 błędy ortograficzne.
1 pkt 4–6 błędów ortograficznych.
0 pkt 7 lub więcej błędów ortograficznych.
 
8. Interpunkcja
Oceniając wypowiedź ucznia w tym kryterium, należy uwzględnić liczbę błędów interpunkcyjnych, które uczeń popełnił w wypowiedzi.
 
1 pkt Nie więcej niż 5 błędów interpunkcyjnych.
0 pkt 6 lub więcej błędów interpunkcyjnych.
 
Uczniowie ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się
 
1 pkt Nie więcej niż 7 błędów interpunkcyjnych.
0 pkt 8 lub więcej błędów interpunkcyjnych.
 
 
Przykładowe OPOWIADANIE TWÓRCZE

Temat (0–20pkt)
Wyobraź sobie, że jeden z bohaterów literackich, podobnie jak latarnik z noweli Henryka Sienkiewicza, zetknął się z książką z listy lektur obowiązkowych.
Napisz o tym opowiadanie.
Twoja praca powinna liczyć co najmniej 200 wyrazów.
 


Listopadowe niebo zasnuło się ciemnymi chmurami. Przeszywający wiatr sprawił, że Alicja mocniej nasunęła na głowę kaptur. Wydawało się, że za chwilę zacznie znowu padać. Dziewczyna przyspieszyła kroku, rozgarniając pod nogami brudne liście leżące na ścieżce cmentarza. Znowu zasiedziała się przy grobie Fryderyka, ale miała mu tyle do opowiedzenia, że całkowicie zatraciła poczucie czasu. Dziś mijały dwa lata od śmierci jej kochanej Jaszczurki, a poczucie straty wcale nie było mniejsze.
Do domu weszła cichutko, nie chciała przeszkadzać mamie, która pracowała nad nową książką o Astrid Lindgren. Jednak ku jej zaskoczeniu matka czekała na nią w kuchni z herbatą.
– Byłaś u Frycka? – zapytała z troską.
– Tak.
– Masz jakieś plany na dzisiaj? Spotykasz się z Sarą?
– Chyba się położę. Nie mam nastroju na spotkania – odparła dziewczyna.
– A masz ochotę na spotkanie z dobrą literaturą? – niespodziewanie zapytała mama.
– Chcesz mi dać jakąś książkę Astrid Lindgren? Wszystkie znam. Włącznie z tymi, które ty o niej napisałaś.
– Tym razem polecam ci coś innego – odparła tajemniczo matka, po czym wyciągnęła z półki „Zemstę” Aleksandra Fredry.
– Mam czytać komedię? To chyba nie jest najlepszy pomysł, szczególnie dzisiaj.
– A ja myślę, że całkiem niezły – mama uśmiechnęła z przekorą.
Ala, odkąd odbudowała swoje relacje z mamą, wiedziała, że zawsze może na nią liczyć. Postanowiła więc i tym razem jej zaufać. Kilka lat temu czytała „Zemstę”, znała historię sporu Cześnika i Rejenta. Mimo to wzięła książkę i poszła do swojego pokoju.
Mijały minuty, a Alicja przewracała kolejne strony lektury. Tym razem czytała jednak inaczej. Barwna plejada postaci, komiczne sceny, błyskotliwe dialogi sprawiły, że dziewczyna na chwilę odsunęła od siebie ponure myśli. Lektura książki wzbudziła też w Alicji pewną refleksję. Bo oto do Alicji powracały jak bumerang obrazy z jej własnego życia. I tu okazało się, jak wiele łączy ją z bohaterami „Zemsty”. Przypomniała sobie, jak wrogie relacje miała z macochą. Może to nie był spór o mur graniczny, ale zazdrość o ojca. Dopiero choroba Frycka uświadomiła jej, jak wiele mogła stracić, gdyby w porę nie naprawiła stosunków z Klaudią. Przypomniała sobie, że nie najlepiej układały się  także jej relacje z matką. Sytuacja zmieniła się po kłótni dotyczącej przyjazdu Roberta. Spór, wywołany przez poirytowaną matkę, zakończyły obopólną zgodą i obietnicą wspólnego rozwiązywania problemów. Alicja pomyślała też, że miłość Wacława i Klary również przezwyciężyła wszystkie waśnie i nieporozumienia, więc warto walczyć o swoje szczęście. Może dlatego pogodziła się z przyjaciółką. Było to możliwe, bo tak jak bohaterowie „Zemsty” zrozumiała w porę, że trwając w sporze, niczego się nie zyska, a wiele można stracić.
Kiedy przez głowę Alicji przetoczyły się te wszystkie myśli, dziewczyna zamknęła książkę i weszła do kuchni. Mama siedziała przy laptopie.
– Skończyłam – oznajmiła z uśmiechem.
– I jak?
– Wiesz, chyba zadzwonię do taty i Klaudii. Im dzisiaj też jest ciężko… to już dwa lata, jak nie ma Jaszczurki. A ja dawno się z nimi nie widziałam. Pójdę też z Sarą do kina, jakoś ostatnio nie miałam dla niej czasu. No i jeszcze dzwonił Robert. Otrzymał kolejne stypendium muzyczne. Przyjeżdża za tydzień i chce wpaść. Może?
– Oczywiście, kochanie. Zawsze jest tu mile widziany. Zadzwoń do niego.
– Kocham cię – Alicja wtuliła się mocno w ramiona matki. – „Zemsta” to był dobry pomysł.
 
 
 
 ZASADY OCENIANIA WYPOWIEDZI O CHARAKTERZE ARGUMENTACYJNYM:
ROZPRAWEK
PRZEMÓWIEŃ
ARTYKUŁÓW
 Zasady oceniania
1. Realizacja tematu wypowiedzi
Oceniając wypowiedź ucznia w tym kryterium, należy rozważyć m.in., czy:
·         wypowiedź jest zgodna z formą wskazaną w poleceniu
·         w wypowiedzi ujęte zostały wszystkie kluczowe elementy tematu, np. czy uczeń w odpowiedni sposób odwołał się do lektury wskazanej w poleceniu
·         wypowiedź jest w całości na temat.
 
2 pkt ·         Forma wypowiedzi zgodna z formą wskazaną w poleceniu.
·         Wszystkie pozostałe elementy polecenia uwzględnione.
·         Wypowiedź w całości dotyczy problemu wskazanego w poleceniu.
1 pkt ·         Forma wypowiedzi zgodna z formą wskazaną w poleceniu.
·         Nieuwzględniony jeden element polecenia (inny niż forma). ORAZ/LUB
·         W pracy występują fragmenty niedotyczące problemu wskazanego w poleceniu.
0 pkt ·         Forma wypowiedzi niezgodna z formą wskazaną w poleceniu. ALBO
·         Nieuwzględnione co najmniej dwa elementy polecenia (inne niż forma).
Uwaga: jeżeli za wypowiedź przyznano 0 pkt w kryterium Realizacja tematu wypowiedzi, we wszystkich pozostałych kryteriach przyznaje się 0 pkt.
 
2. Elementy retoryczne
Oceniając wypowiedź ucznia w tym kryterium, należy rozważyć m.in., czy:
·         argumentacja w pracy jest wnikliwa
·         argumenty są poparte właściwymi przykładami
·         argumenty są przedstawione w sposób uporządkowany, np. są przedstawione od najbardziej do najmniej ważnego albo są zapisane w porządku argument – kontrargument.
 
5 pkt ·         Pogłębiona argumentacja.
·         Argumenty odwołujące się np. do faktów, logiki, emocji, zilustrowane odpowiednimi przykładami ORAZ/LUB wykorzystanie przykładów w funkcji argumentacyjnej.
·         Argumenty/przykłady uporządkowane, np. zhierarchizowane.
4 pkt Praca spełnia wszystkie wymagania na 3 pkt i niektóre na 5 pkt.
3 pkt ·         Powierzchowna argumentacja; w wypowiedzi brak wnikliwości.
·         Niektóre argumenty zilustrowane odpowiednimi przykładami ORAZ/LUB wykorzystanie przykładów w funkcji argumentacyjnej.
·         Argumenty/przykłady częściowo uporządkowane.
2 pkt Praca spełnia wszystkie wymagania na 1 pkt i niektóre na 3 pkt.
1 pkt ·         Podjęta próba argumentowania.
·         Ograniczenie do wyliczenia powierzchownie omówionych przykładów, powiązanych z problemem określonym w temacie.
0 pkt Praca nie spełnia co najmniej jednego wymagania określonego na 1 pkt.
 
3. Kompetencje literackie i kulturowe
Oceniając wypowiedź ucznia w tym kryterium, należy rozważyć m.in., czy:
·         uczeń wykorzystał znajomość lektury obowiązkowej wskazanej w poleceniu (a także innych tekstów – jeżeli polecenie tego wymagało) w sposób funkcjonalny, tzn. np. czy przywołał w pracy takie wydarzenia albo omówił takie wątki, które istotnie wspierają jego tok rozumowania albo dobrze ilustrują to, o czym pisze
·         uczeń, pisząc np. o wydarzeniach z danej lektury, nie popełnił błędów, np. nie pomylił imion postaci, nie przypisał postaciom cech, których nie posiadają, bądź nie wymyślił wydarzeń, których w lekturze nie ma.
 
2 pkt ·         Funkcjonalne wykorzystanie znajomości lektury obowiązkowej wskazanej w poleceniu (oraz innego tekstu literackiego lub tekstu kultury, jeżeli polecenie tego wymaga).
·         Poprawność rzeczowa.
1 pkt ·         Funkcjonalne wykorzystanie znajomości lektury obowiązkowej wskazanej w poleceniu (oraz częściowo funkcjonalne wykorzystanie innego tekstu literackiego lub tekstu kultury, jeżeli polecenie tego wymaga).
ALBO
Częściowo funkcjonalne wykorzystanie znajomości lektury obowiązkowej wskazanej w poleceniu (oraz funkcjonalne wykorzystanie innego tekstu literackiego lub tekstu kultury, jeżeli polecenie tego wymaga).
ALBO
Częściowo funkcjonalne wykorzystanie znajomości lektury obowiązkowej wskazanej w poleceniu (oraz częściowo funkcjonalne wykorzystanie innego tekstu literackiego lub tekstu kultury, jeżeli polecenie tego wymaga).
·         Dopuszczalne 1–2 błędy rzeczowe.
0 pkt Praca nie spełnia co najmniej jednego wymagania określonego na 1 pkt.
 
4. Kompozycja tekstu
Oceniając wypowiedź ucznia w tym kryterium, należy rozważyć m.in., czy:
·         kompozycja wypowiedzi jest zgodna z formą wskazaną w poleceniu, np. czy rozprawka zawiera wstęp, rozwinięcie i zakończenie, a list – zwrot do adresata, wstęp, rozwinięcie, zakończenie i zwrot pożegnalny
·         wypowiedź jest spójna, tzn. czy jest napisana w taki sposób, że łatwo się ją czyta dzięki np. jasnym powiązaniom wewnątrz zdań oraz między zdaniami i akapitami tekstu
·         wypowiedź jest logiczna, tzn. czy jest zbiorem uporządkowanych myśli
·         wypowiedź jest podzielona na odpowiednio wyodrębnione graficznie akapity, z których każdy stanowi logicznie zorganizowaną, zwartą całość.
 
2 pkt ·         Kompozycja zgodna z formą wypowiedzi.
·         Graficznie wyodrębnione akapity.
·         Dopuszczalna 1 usterka w zakresie spójności ALBO logiki wypowiedzi, ALBO podziału wypowiedzi na funkcjonalne akapity.
1 pkt ·         Kompozycja zgodna z formą wypowiedzi.
·         Graficznie wyodrębnione akapity.
·         Dopuszczalne łącznie 2–3 usterki w zakresie spójności ORAZ/ALBO logiki wypowiedzi.
0 pkt Praca nie spełnia co najmniej jednego wymagania określonego na 1 pkt.
 
 
 
5. Styl
Oceniając wypowiedź ucznia w tym kryterium, należy rozważyć m.in., czy:
·         styl wypowiedzi jest odpowiedni do jej treści i formy, tzn. np. czy uczeń nie napisał rozprawki, stosując słownictwo charakterystyczne dla stylu potocznego w odmianie mówionej
·         styl wypowiedzi jest jednolity, tzn. czy uczeń konsekwentnie posługuje się jednym, wybranym stylem, a jeżeli miesza różne style w wypowiedzi – to czy jest to uzasadnione (czy czemuś to służy).
 
2 pkt ·         Odpowiedni do treści i formy wypowiedzi.
·         Jednolity.
1 pkt Sporadyczne usterki w odpowiedniości ORAZ/LUB jednolitości stylu.
0 pkt Praca nie spełnia wymagań określonych na 1 pkt.
 
6. Język
Oceniając wypowiedź ucznia w tym kryterium, należy rozważyć m.in.:
·         czy uczeń poprawnie użył w wypowiedzi różnych rodzajów zdań i bogatej leksyki (np. frazeologizmów, wyrazów rzadziej używanych w języku polskim), czy też ograniczył się do najprostszych środków językowych
·         czy środki językowe, których użył uczeń, pozwalają mu zrealizować temat w sposób swobodny
i precyzyjny, czy też pobieżny, sprawiający trudność w zrozumieniu tekstu.
W ocenie należy również uwzględnić liczbę wszystkich błędów językowych, które uczeń popełnił
w wypowiedzi.
 
Oceniając język wypowiedzi, należy najpierw ocenić zakres użytych środków językowych, a następnie – ich poprawność. Ostateczną liczbę punktów ustala się na podstawie oceny obu tych aspektów wypowiedzi, zgodnie z poniższą tabelą.
 
Poprawność środków
 
Zakres środków Nie więcej niż 2 błędy językowe 3–4 błędy językowe 5–6 błędów językowych 7–9 błędów językowych 10 lub więcej błędów językowych
Szeroki zakres środków językowych, tzn.
·         zróżnicowana składnia
·         zróżnicowana leksyka, w tym np. bogata frazeologia, precyzyjne słownictwo,
umożliwiające pełną i swobodną realizację tematu. 4 pkt 3 pkt 2 pkt 1 pkt 0 pkt
Zadowalający zakres środków językowych, tzn. składnia i leksyka stosowne / odpowiednie do realizacji tematu. 3 pkt 2 pkt 1 pkt 0 pkt 0 pkt
Wąski zakres środków językowych, tzn. składnia i leksyka proste / ograniczone, utrudniające realizację tematu. 2 pkt 1 pkt 0 pkt 0 pkt 0 pkt
Przykładowo, za wypowiedź, w której uczeń użył zadowalającego zakresu środków językowych i popełnił 4 błędy językowe, należy przyznać 2 pkt w tym kryterium.
 
7. Ortografia
Oceniając wypowiedź ucznia w tym kryterium, należy uwzględnić liczbę błędów ortograficznych, które uczeń popełnił w wypowiedzi.
 
 
2 pkt Nie więcej niż 1 błąd ortograficzny.
1 pkt 2–3 błędy ortograficzne.
0 pkt 4 lub więcej błędów ortograficznych.
 
Uczniowie ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się
 
2 pkt Nie więcej niż 3 błędy ortograficzne.
1 pkt 4–6 błędów ortograficznych.
0 pkt 7 lub więcej błędów ortograficznych.
 
8. Interpunkcja
Oceniając wypowiedź ucznia w tym kryterium, należy uwzględnić liczbę błędów interpunkcyjnych, które uczeń popełnił w wypowiedzi.
 
1 pkt Nie więcej niż 5 błędów interpunkcyjnych.
0 pkt 6 lub więcej błędów interpunkcyjnych.
 
Uczniowie ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się
 
1 pkt Nie więcej niż 7 błędów interpunkcyjnych.
0 pkt 8 lub więcej błędów interpunkcyjnych.
 
 
Przykładowe PRZEMÓWIENIE O CHARAKTERZE ARGUMENTACYJNYM


Temat (0–20pkt)
Napisz przemówienie, w którym zwrócisz się do swoich rówieśników z przesłaniem, aby przeciwstawiali się wszelkim przejawom zła. W argumentacji odwołaj się do wybranej książki z listy lektur obowiązkowych oraz innego utworu literackiego.
Twoja praca powinna liczyć co najmniej 200 wyrazów.
 

Szanowni Zebrani! Koleżanki i Koledzy!
 
Spotykamy się na uroczystości inaugurującej rok szkolny. Ten dzień jest równocześnie rocznicą wybuchu II wojny światowej. Pamiętając o strasznym doświadczeniu, które było udziałem poprzednich pokoleń, chciałabym zwrócić się do Was z apelem, abyśmy w swoich codziennych wyborach i działaniach przeciwstawiali się wszelkim przejawom zła.
Niektórym z Was może się wydawać, że to wezwanie brzmi zbyt dramatycznie. Że nie pasuje do nastroju tej uroczystości. Przecież mamy dopiero kilkanaście lat, chcemy się bawić, spędzać czas z przyjaciółmi, kochać, marzyć... Mamy jeszcze czas na odpowiedzialność za losy świata. Ja jednak uważam, że to my, młodzi powinniśmy przeciwstawiać się złu, tak jak to czynili bohaterowie literaccy. Chciałabym zatem przypomnieć Wam bohaterów dobrze znanej wszystkim książki o trójce młodych ludzi, którzy tuż po ukończeniu szkoły musieli stanąć do walki w obronie ojczyzny. Chciałabym przypomnieć Wam o ludziach, którzy „umieli pięknie żyć i pięknie umierać”, o ludziach, którzy poświęcili życie za ojczyznę, choć mieli niewiele ponad 20 lat, choć mieli swoje ambicje, plany, marzenia, przyjaźnie i miłości. To Rudy, Alek i Zośka opisani na kartach książki Aleksandra Kamińskiego „Kamienie na szaniec”.
Kiedy wybuchła wojna, chłopcy byli zbyt młodzi, by mogli zaciągnąć się do wojska, jednak od pierwszych miesięcy okupacji usiłowali przeciwstawić się najeźdźcy. Angażowali się w różne działania konspiracyjne, przeprowadzali liczne akcje Małego Sabotażu (np. gazowanie kin, malowanie na murach znaku Polski Walczącej, zrywanie niemieckich flag i zwieszanie polskich), a z czasem również akcje dywersyjne. Występowali przeciw brutalnej sile okupantów, przeciw bezprawiu, przeciw zniewoleniu ojczyzny. Ich postawa powinna być dla nas wzorem do naśladowania. Oni potrafili przeciwstawić się złu.
A dzisiaj? Możecie powiedzieć, że dzisiaj mój apel jest nieaktualny. Co innego czasy wojny; teraz nic nam nie zagraża. Czy jednak przeciwstawianie się złu musi oznaczać walkę z wrogiem zewnętrznym? Moim zdaniem warto ten nakaz rozumieć szerzej.
Przypomnijcie sobie przypowieść o baobabach przytoczoną przez bohatera książki Antoine’a de Saint-Exupéry’ego „Mały Książę”. Tę opowieść o zagrażających planecie baobabach należy odczytać alegorycznie jako obraz zła rozprzestrzeniającego się w świecie. Zło – jak pędy baobabów – należy zniszczyć w zarodku, zanim będzie za późno. Nie wolno ulec jego złudnej atrakcyjności, którą wyobraża w utworze podobieństwo młodych pędów baobabu do krzaków róży. Myślę, że tę opowieść można odnieść również do naszych osobistych doświadczeń i potraktować jako wezwanie do kształtowania swego charakteru, walki z własnymi słabościami, z pokusą wyboru łatwiejszej drogi.
Chciałabym zilustrować swoją wypowiedź jeszcze innym przykładem i przywołać bohatera, który nie rozpoznał w porę zagrożenia, którym była ogarniająca go żądza posiadania. To Ebenezer Scrooge, bohater „Opowieści wigilijnej” Karola Dickensa. W dzieciństwie zaznał biedy i upokorzenia, dlatego w dorosłym życiu usiłował za wszelką cenę uniknąć powtórzenia tego losu. Czym to się skończyło? W konsekwencji pogoń za pieniędzmi stała się jedyną siłą napędową jego życia. Nawet nie zauważył, jak pragnienie bogactwa przysłoniło mu myśl o drugim człowieku. Bez żalu rozstał się z narzeczoną, nie opłakiwał śmierci wspólnika, odtrącał pomoc jedynego krewnego, pogrążał się w samotności i zgorzknieniu.
Nie bądźmy jak Scrooge! Nie pozwólmy, by zło rozprzestrzeniło się w naszej duszy!
Na zakończenie wrócę do rocznicy, którą dziś obchodzimy. Do wspomnienia czasów triumfującego zła. Przez lata dzielące nas od tamtych wydarzeń powtarzano: „Nigdy więcej wojny!” Myślę, że sami musimy zadbać o to, by ta przestroga nigdy się nie spełniła. Bo to od nas zależy czego nauczymy się w szkole i jakie wnioski wyciągniemy z nauki. To od nas zależy, jak będziemy traktować siebie nawzajem. Tylko od nas zależy, czy odważymy się stanąć po stronie słabszych, zaprotestować przeciw niesprawiedliwości, przeciwstawić się nietolerancji, przemocy, wykluczeniu. Pamiętajmy, że „nigdy więcej” zaczyna się w szkolnej klasie.